«Әйелдердің экономикалық мүмкіндіктерін кеңейту жөніндегі шаралар мен құралдар» атты конференцияда Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев әр саланың тасын өрге домалатып жүрген әйелдердің қатары жыл сайын артып келе жатқанын айтқан болатын. «Әйелдердің қоғамдағы рөлін кеңейте түсу – мемлекетіміздің алдында тұрған негізгі міндеттің бірі. Осыған орай, нақты шаралар қолға алынды. Қазір басшылық қызметтегі әйелдердің қатары көбейіп келеді. Парламентте сіздер үшін арнайы квота берілді. Сондай-ақ, кәсіпкерлік бастамаларыңызды қолдау үшін бірқатар жобалар жүзеге асырылды. Соның арқасында еліміздегі шағын және орта бизнес саласында еңбек ететін әйелдердің үлесі 43 пайыздан асты. Біз еліміздің дамуына белсене атсалысып жүрген осындай іскер аруларымызға жан-жақты қолдау көрсетеміз. Таяуда әйелдер кәсіпкерлігін жандандыру мақсатымен еліміз бойынша 17 орталық ашылды. Осы орталықтар сіздердің бизнестегі жаңа идеяларыңызды іске асыру үшін жұмыс жүргізетін болады»,- деді сөзінде Президент.
«Даму» қорының мемлекеттік органдармен өзара әрекет ету департаментінің директоры Гүлсая Зейнелғабдинаның айтуы бойынша кәсіпкер әйелдер саны бойынша дүние жүзінде Канада бірінші орында екен. Ондағы кәсіпкерлердің 47 пайызы әйелдер, ал Қазақстан 43 пайызбен өзге дамыған елдерді артта қалдырған.
«Елімізде гендерлік саясатқа да үлкен көңіл бөлініп отыр. Оның үстіне кәсіппен айналысқысы келетіндердің көпшілігі әйелдер. Олар әсіресе білім беру, медицина, жылжымайтын мүлік, сауда-саттық және мейрамханалар мен қонақжайлар ашып жұмыс істеп жатыр. Яғни, әйелдер өндірістен гөрі осы салаларға бейім,-дейді ол.
Сонымен қатар ол әйелдердің 53 пайызы жеке кәсіпкер екенін, қалған жартысы заңды тұлға мен шаруашылық, ферма қожайындары екен.
«Даму» қорынан көмек алған кәсіпкерлердің 50 пайызы әйелдер. Олардың статистикалық портретіне келер болсақ, олар әдетте жеке кәсіпкер, сауда-саттықпен айналысады. Он шақты адамды жұмыспен қамтыған, жыл сайын 3 млн теңге шамасында салық төлейді. 67 миллион теңге орташа жылдық түсімі бар. Бір сөзбен айтқанда біздің әйелдер өте белсенді,-дейді Гүлсая Зейнелғабдина.
Ия, расымен де, экономикада әйелдердің үлесі жыл санап артып келеді. Өз кәсібін ашып, оны үлкен бизнеске айналдырып жүрген бикештер жетерлік. Бұл әйелдерге істі дөңгелету жеңіл дегенді білдірмесе керек. Олар да түрлі кедергілерге кездеседі, істің көзін таппай қиналады. Осыған орай Solva қаржылық ұйымы ҚР қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің тұрғындардың қаржылық сауаттылығын көтеру мақсатында ашқан FinGramota.kz медиапорталымен, Халықаралық табысты әйелдер клубымен біріге отырып Түркістан қаласында «Әйел және ақша» тақырыбында семинар-тренинг өткізді. Бұл жиынға бизнес саласында жүрген бикелер ғана емес, шағын кәсіпкерлер, бизнеске енді қадам басқан, өзін-өзі жұмыспен қамтып отырған әйелдер қатысты.
«Көп отбасында бюджетті бөлумен әйел адам айналысады. Ол азық-түлікке, коммуналдық төлемдерге, өзге де шығындарға қанша ақша кететінін, бала-шағаға не қажет екенін жақсы біледі. Ақшаны жаратуды бәрі бәледі, алайда, оны дұрыс жұмсауды көбі біле бермейді. Solvа қаржылық ұйымының серіктестерімен біріге ұйымдастырған «Әйел және ақша» жобасы ауыл-аймақтардағы әйелдердің қаржылық сауаттылығын кеңейтуге, қолжетімді қаржымен қамтамасыз етіп қана қоймай, бала-шағасын асырап, өз кәсібін тиімді және артық шығынсыз қалай бастау керектігі жайлы кеңес беріп, нарықтық өмірге икемделуге көмектеседі» деп атап өтті Solvа қаржылық ұйымының бас директоры Анна Максимовна.
Ал, Динора СаитоваТүркістандағы өзі жетекшілік ететін Халықаралық табысты әйелдер клубының мақсаты ауыл әйелдерінің қаржылық сауатын көтеру арқылы кәсіп бастауларына, жүргізулеріне көмектесу екенін айтып өтті.
«Статистикалық деректерге жүгінсек, отбасында ұрыс-жанжал көбіне жоқтықтан орын алады. Ал, мұндай семинарлар әйелдердің қаржылық сауатын ашып қана қоймай, олардың ақшаны қайдан тауып, кәсіп бастап, өз отбасы, балалары үшін жауапкершілікті алуына, өз-өздеріне деген сенімдерінің оянуына мүмкіндік береді. Бүгінде көбі түрлі қаржы ұйымдарынан несие алғанмен, оны төлей алмай қиналады. Ал, қаржылық сауат несиені дұрыс алуды ғана емес, капиталды сақтап қалу мен оны көбейтуге көмектеседі. Өз кәсібін ашып, тәуекелдерді есептеуді, банктер мен мемлекет ұсынатын түрлі инструменттерді біле алады. Сондықтан өңірлер үшін мұндай курстар өткізудің маңызы зор» дейді ол.
Семинарға «Атамекен» ҰКП-ның сертификатталған бизнес-тренері, №1 қаржылық сауаттылық мектебінің директоры мен құрылтайшысы Ақжүніс Брасилова арнайы шақыртылып, тапқан табысты ұқсату, көбейту жайлы қызықты кеңестерімен бөлісті.
«Қаржылық сауаттылық дегеніміз – адамның өз табысы мен шығынын басқара алуы, дұрыс жаратуы және оны сауатты түрде көбейте білуі. Әйел отбасылық бюджетті дұрыс ұқсата білсе, бизнесте де ақшаны сауатты басқара алады» дейді ол.
Ал, ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің Түркістан қаласындағы Өңірлік өкілдер басқармасының маманы Мадина Сапақова бүгінде ел ішінде қаржы пирамидаларына алдану, қаржылық алаяқтыққа ұрыну оқиғалары тым жиілеп кеткеніне тоқталды. Маманның пікірінше, мұның бәрі қаржылық сауаттың жетіспеуінен туындайды. Соңғы уақытта банктің атынан қоңырау шалып, әлдебіреудің сіздің атыңыздан несие ресімдейін деп жатқанын орыс тілінде хабарлаушылар тым көбейіп кетті. Маман мұндай алаяқтардан құтылудың бір жолы қазақ тілінде жауап беру екенін, оларға банк картасының, жеке құжаттардың нөмірін айтпауды, ғаламтордағы микроқаржы ұйымдарының сайтында, өзге де инвестициялық платформаларда жеке деректерді қалдырмауды ескертті.
Жиын соңында түркістандық кәсіпкер Гүлнар Насырова ауыл әйелдері үшін қаржылық сауатты үйрететін осындай семинарлар аса қажет екенін атап өтіп, ұйымдастырушыларға алғысын білдірді.
«Тұрақты жұмысы, табысы жоқ немесе үй шаруасындағы әйелдер кәсіпкерлікпен айналысқысы келгенмен, неден бастауды білмейді. Ал, мұндай семинарлар әйелдерге жігер, сенімділік береді» дейді ол.
Жасыратыны жоқ, кәсіп жүргізуде қаржылық білімнің кемдігі көп кесірін тигізіп жатады. Ал, ашық дереккөздерде бизнеске қатысты қазақ тілінде ақпараттар жоқтың қасы. Сондықтан Түркістан секілді таза қазақтілді өңірдегі кәсіпкер әйелдердің бұл семинардан үйренгені көп болды.