2022 жылғы 11 шілдеде Мемлекет басшысы «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне құқық қорғау қызметін өткеру тәртібін жетілдіру, құқық қорғау органдары, арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлерінің және әскери қызметшілердің құқықтық және әлеуметтік қорғалуы мен жауаптылығын арттыру, ведомствоаралық үйлестіру, ішкі істер органдарының дербестігі, жекелеген қылмыстық құқық бұзушылықтар үшін жауаптылықты күшейту және қару айналымы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңына (бұдан әрі – Заң) қол қойды.
Заңмен Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне газды, травматикалық, оқсыз атылатын, белгі беретін және лақтырылатын қаруды заңсыз алып өткені үшін қылмыстық жауапкершілікті енгізу бөлігінде (ҚР ҚК 286-бабы «Контрабанда»)өзгерістер мен толықтырулар енгізілді, сондай-ақ 288-баптың диспозициясында (Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің «Қаруды заңсыз жасау») қаруға «негізгі (құрамдас) бөліктер» түсінігі белгіленген.
Бұндай норманы енгізу рұқсатсыз сатылатын жоғарыда көрсетілген қару түрлерінің (оқсыз атылатын, белгі беретін және лақтырылатын, оларға негізгі (құрамдас) бөліктер) айналымын бақылауға мүмкіндік береді.
«Жекелеген қару түрлерінің айналымына мемлекеттік бақылау жасау туралы» Заңға:
- қарудың негізгі (құрамдас) бөліктері, азаматтық қаруға жатқыза отырып оқсыз атылатын қару түсініктері енгізіледі;
- оқсыз атылатын қаруды әкелуге және айналымына рұқсат беру тәртібі (бүгінгі күні бақылау жоқ), сондай-ақ осы талаптарды бұзғаны үшін қылмыстық (контрабанда) және әкімшілік (заңсыз айналымы және пайдаланғаны үшін) жауапкершілік (Заңын 5-бабы) енгізіледі. Әкелу тек мәдени (кинематографиялық ұйымдардың, театрлардың, цирктердің, музейлердің), білім беру және коллекциялық ұйымдарында пайдалану үшін ІІО-ның рұқсатымен жүзеге асырылады;
- тегіс ұңғылы аңшылық қаруға рұқсат алудың шекті жас мөлшері 18 жастан 21 жасқа дейін ұлғайтылады(Заңның 15-бабы), (18 жастан бастап - өзін-өзі қорғау газды, электрлі қаруын, 21 жастан бастап - барлық аңшылық қаруды, 24 жастан бастап – ойық ұңғылы қаруды (аңшылық тәжірибесі 3 жыл болған кезде) алады).
- қаруға рұқсат алу үшін медициналық куәландырудан өту тәртібі
зорлық-зомбылыққа және құмар ойындарға бейімділіктің болуына міндетті түрде психологиялық тестілеуден өтуімен күшейтіледі (Заңның 15-бабы), (қазіргі таңда медициналық тексерулерді терапевт, невропатолог, офтальмолог, психиатр және нарколог жүргізеді (психо-наркологиялық есепте жоқтығы туралы анықтамалар ұсынылады). 5 жыл аралықпен психонаркологиялық міндетті психологиялық тестілеу арқылы медициналық тексеруден өтуі күтілуде (Денсаулық сақтау министрлігі белгілейді).
- денсаулыққа қасақана жеңіл зиян келтіру, ұрып-соғу, қаруды қайтадан жоғалту, заңсыз митингілерге қатысу, төтенше жағдайды, құқықтық режимді бұзу, төтенше жағдай кезiнде құқықтық тәртiпті бұзуға итермелейтiн әрекеттер, азаматтығы тоқтатылған кезде, тұрмыстық зорлық-зомбылық жасау фактісі бойынша қорғау нұсқамасы шығарылғанда, сондай-ақ қаруды иеленуге медициналық қарсы көрсетілімдер болған жағдайларда рұқсаттардың қолданысын тоқтату енгізіледі (Заңның 19-бабы);
- заңды тұлғаларға қаруды атуға жарамсыз күйде сақтау міндеттемесі (бүгінде тек қару-жарақ дүкендерінің сауда залдарында, қазір барлық бөлмелерде) енгізіледі;
- қарудың, есірткі құралдардың, психотроптық заттардың заңсыз айналымымен байланысты ауыр және аса ауыр қылмыстар, сондай-ақ террористік және экстремистік қылмыстар жасағаны үшін (соның ішінде мерзімі өткен немесе соттылығы алынып тасталған адамдарға) қылмыстық жауапкершілікке тартылған адамдарға қару ұстауға өмір бойына тыйым салу туралы жаңа шектеу белгіленеді.
Бұдан басқа Заңмен азаматтық және қызметтік қару айналымы мәселелері бойынша бірқатар редакциялық түзетулер енгізілді.
Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы кодексіне 191-бапты (Азаматтық және қызметтік қару мен оның патрондарын иелену, сақтау, есепке алу, тасымалдау және олармен сауда жасау тәртібін бұзу) және 484-бапты (Азаматтық, қызметтік, марапаттық, коллекциялық қаруды, оның патрондарын иелену, беру, есепке алу, сақтау, пайдалану, тасымалдау, Қазақстан Республикасының аумағына әкелу, Қазақстан Республикасының аумағынан әкету және Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзитпен өткізу тәртібін бұзу) біріктіру арқылы жалпыға бірдей құқық бұзушылық жасау бөлігінде өзгерістер енгізілді.
Лақтырылатын, оқсыз атылатын, белгі беретін және олардын негізгі (құрамдас) бөліктерін заңсыз иеленіп алғаны, бергені, өткізгені, сақтағаны, алып жүргені, тасымалдағаны үшін әкімшілік жауапкершілік белгіленді (ӘҚБтК-нің 482-бабының қолданыстағы редакциясында жауапкершілік жоқ) және елді мекендерде қаруды, оның ішінде оқсыз атылатын қаруды құқыққа сыйымсыз қолданғаны үшін әкімшілік жауапкершілік белгіленеді (ӘҚБтК-нің 485-бабы).
Түркістан облыстық ПД баспасөз қызметі.