Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы (ҚМДБ) марқұмдарға арналған зираттың шариғатқа сай үлгісіне қатысты мәлімдеме жасады деп жазады BAQ.KZ.
Діни басқарма зиратқа қатысты ысырапшылдыққа жол берілмеу керек екенін айтады.
Марқұмның басына өте қымбат құлпытастар орнатып, аты-жөнін сәндеп жазу, суретін салу, үлкен ескерткіш орнату мен зиратты шектен тыс сәндеу – шариғатта құпталмайтын әрекет. Бұл – ысырап. Ал Құранда: "Жеңдер, ішіңдер және ысырап етпеңдер. Алла ысырап етушілерді жақсы көрмейді" деген ("Ағраф" сүресі, 31-аят), – деп жауап берді ҚМДБ.
Мұндай әрекеттер қоғамда бәсекені, қарызға батып, "өзгеден қалмайын" деген ойды күшейтеді. "Өлім байдың барын шашады, кедейдің абыройын ашады" деген сөз де осындай әлеуметтік теңсіздіктерді меңзейді.
Құлпытас қоюға болады, бірақ шартпен
ҚМДБ "Зират және зиярат мәдениеті" құжатында мазар үлгісі нақты белгіленген. Онда:
• Марқұмның аты-жөні мен жерленген орнын белгілеу мақсатында құлпытас қоюға рұқсат етіледі;
• Алайда зират басына үлкен ескерткіштер, сәнді қоршаулар, мүсіндер орнату – шариғатқа сай емес;
• "Тірілер көрсін" деген ниетпен жасалған көзбояушылық – Алланың разылығынан алыстатады;
• Қымбат мазарға кеткен қаражатты жақсылыққа жұмсап, сауабын марқұмға бағыштаған абзал – бұл садақа әрі сауап.
Зират – теңдік пен ғибраттың мекені
Зират – пенденің бұл дүниедегі байлығы мен атақ-абыройының емес, тақуалығы мен иманының ғана маңызға ие екенін еске салатын орын. Қайтыс болған жан қабірге ақ матамен, ешбір сәнді бұйымсыз жерленеді. Бұл – діндегі теңдік қағидасының көрінісі.
Құлпытас қоюда мына талаптар сақталуы керек:
• Құлпытастың биіктігі – 1 метрден, ені – 50 см-ден аспауы қажет;
• Құлпытаста тек аты-жөні, туған және қайтыс болған күні жазылады;
• Сурет салуға, қымбат тастан жасауға, Құран аяттарын жазуға болмайды.
Қорыта айтқанда, ҚМДБ мәліметі бойынша, мұсылман зираты қарапайым, ысыраптан ада, әрі имандылықты насихаттайтын болуға тиіс.