Жастар ресурстық орталығының ұйымдастыруымен Отбасы күніне орай “Отбасым – бақыт мекенім” тақырыбында Шымкент медициналық колледжінде психологиялық кездесу өтті.
Кездесуге Жастар ресурстық орталығының психология бөлімінің басшысы Шынтореева Айгуль, Шымкент қаласы іскер әйелдер қауымдастығының төрайымы Ағабекқызы Эльенора, Абай АПБ зорлық-зомбылыққа қарсы тобының полиция майоры Гульвира Бектемисова және Шымкент медициналық колледжінің студенттері қатысты.
Кездесуде отбасы ішіндегі түсіністік пен сенімнің маңыздылығына, отбасылық құндылықтар мен дәстүрлерді сақтаудың қоғамдағы рөліне тоқталып, жастарға отбасы институтының маңыздылығы туралы ой бөлісті.
Кездесу барысында отбасылық қарым-қатынастардың маңызды мәселелері талқыланып, жастар өз сауалнамаларын қойып, кері байланыс орнатты.
Бұл орайда жасөспірімдер арасындағы қылмыс пен құқық бұзушылықтардың алдын алу, беймезгіл уақытта ата-ана бақылауынсыз үй-жайынан тыс жерлерде компьютерлік ойынханалар мен мейрамханада болуларына тыйым салу, кәмелеттік жасқа толмағандарға темекі бұйымдары мен спирттік ішімдік сататын кәсіпкерлік нысандар және мейрамханаларда жұмыс істейтін жасөспірімдерге тосқауыл қою мақсатында кезекті күндізгі рейдік жұмыстар атқарылуда. Жасөспірімдер арасында болатын құқық бұзушылықтар мен кәмелеттік жасқа толмағандарға қатысты қылмыстың алдын алуға және болдырмауға, олардың қоғамдық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған шара аудан көлемінде бекітілген кестеге сәйкес жалғасатыны хабарланды. Күндізгі рейдке қатысқан жауапты сала мамандары өз баласының өміріне өзі жауапты екенін ата-аналардың есіне салды. Сондықтан әрбір ата-ана кәмелет жасына жетпеген балаларын қараусыз қалдырмауы, бала тәрбиесімен тұрақты айналысуы қажет екендігі ескертілді.
Жастар тарапынан болатын құқық бұзушылықтың бірі ол – лудомания. Яғни ойынқұмарлық. Бұрын оған онша мән берілмейтін. Қазір қоғам дертіне айналып бара жатқан соң кәдімгідей мән беріп, тіпті, дабыл қаға бастады. Себебі оның бала мен жастың санасына тигізер кері әсері орасан зор. Жалпы құмар ойындарының зардабы адамдардың экономикалық белсенді топтарын ойын рахатына батырып, соның салдарынан тіпті елдің дамуын тежеп тастауы да мүмкін. Осы орайда мамандар лудомания адамның кері кетуіне итермелейтін фактор екенін ұғынуға тиіс екенімізді айтады. Сондықтан ел болып бесігімізді түзетеміз десек, жастарға бұл дерттің зиянын барынша ұғындыруымыз қажет екен. Лудомания кесірінен еліміздегі отбасы институты күйреп жатқанын ащы да болса шындық ретнде мойындауымыз керек-ақ. Сарапшылардың айтуынша, ерлі-зайыптылардың ажырасу фактілерінің жиілеуіне құмар ойындардың да әсері бар көрінеді. Көп жағдайда ерлі-зайыптылардың ажырасып кетуі бірінің жеңіл ақшаға құмарту салдарынан да болады екен. Еліміздің Бас прокуратурасы таратқан мәліметке сәйкес жыл сайын республикада көптеген қылмыстық құқық бұзушылық оқиғалары орын алып жатады. Соның ішінде құмар ойындар кесірінен жасалған қылмыстар да жалпы заң бұзушылықтың негізгі бөлігін құрайды екен. Тіпті шарасыз күйге түскен жағдайда жастар өз-өзіне қол жұмсауға шейін барып жататыны жасырын емес. Статистика бойынша әрбір бесінші болған суицид осы лудоманияның кесірінен жасалып жататыны анықталған. Тағы бір дерекке сенсек, соңғы үш жылда Қазақстанның тұрғындары құмар ойындарға 1 трлн теңгеден астам қаражат салған. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалығымен өткен Қауіпсіздік кеңесінің отырысында халық арасындағы құмар ойынға тәуелділік мәселелері жан-жақты талқыланған болатын. Президент сол Қауіпсіздік кеңесі отырысында сөйлеген сөзінде «соңғы жылдары елімізде құмар ойынға тәуелділік белең алып барады. Кейбір отбасылар үшін бұл үлкен қасіретке айналды. Лудоманияға қарсы күресте тәрбие ісі мен түсіндіру жұмыстарына ерекше мән берілуге тиіс» деп атап өткен болатын. Бұдан бөлек Президент Атырауда өткен Ұлттық құрылтайда сөйлеген сөзінде де құмар ойынға қатысты өзекті мәселе көтерген еді. «Сол сияқты тағы бір қауіпті кесел – лудомания, яғни құмарпаздық. Кейбір мәліметтерге қарасақ, 400 мыңға жуық азамат – букмекерлік кеңселер мен казинолардың тұрақты клиенті. Бұл – тұтас бір қаланың халық санына пара-пар көрсеткіш. Шын мәнінде, лудомания – бейбіт күнде елдің шырқын бұзып жатқан қатер. Соның кесірінен талай шаңырақ шайқалды. Талай азамат заң бұзып, қылмысқа ұрынды. Құмар ойын үшін қарызға батып, өзіне қол жұмсаған жандар туралы хабарлар, өкінішке қарай, күн сайын тарап жатады. Бұл дерт жас ұрпаққа өте үлкен зиян келтіреді. Онлайн-ойындар балалардың күнделікті ермегіне айналып барады. Құзырлы органдар былтыр интернет-казиноның белгісі бар 4 мыңнан астам сайтты бұғаттады. Біз нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күресу үшін кешенді жоспар қабылдадық. Үкімет лудоманиямен күреске қатысты дәл сондай жоспар қабылдауы керек. Құмарпаздыққа заң жүзінде шектеу қою қажет. «Amanat» партиясы фракциясының бастамасымен осы мәселе бойынша тиісті заң жобасы әзірленді. Парламентте қаралып жатқан сол жобаны осы сессияның соңына дейін қабылдау қажет. Біз жастардың құмар ойынға салынып, арзан табысқа ұмтылуына жол бермеуіміз керек. Адал еңбекпен тапқан табыс қана берекелі болады. Тұрмыстық зорлық-зомбылық, буллинг пен агрессия да қазіргі уақыттағы қатерлі үрдіс. Ашығын айтсақ, қоғамда қатыгездік күшейіп барады. Біреуге тіл тигізіп, ар-намысын таптап, тіпті, ұрып-соғуға дайын тұратындар аз емес. Жедел жәрдем және қоғамдық көлік жүргізушілеріне шабуыл жасалғанын білесіздер. Адамға әлімжеттік көрсету, қорлау дұрыс емес. Мұндай теріс әрекеттерге көз жұма қарауға болмайды. «Ауруын жасырған өледі». Сондықтан біз осы қоғамдық дертті жасырмай, ашық айтуымыз керек. Азаматтарымыз үйде де, түзде де өзін қауіпсіз сезінуге тиіс. Бір сөзбен айтқанда, қауіпсіз ортада өмір сүруі керек. Заң мен тәртіп қатаң сақталуға тиіс, яғни қоғамда Заң үстемдігі болуы қажет. Ең бастысы, біз мейірімді әрі мәдениетті ұрпақ тәрбиелеуіміз керек» деген болатын Мемлекет басшысы.
Жалпы қазіргі таңда оңай жолмен ақша тауып бәс тігіп, құмар ойынға құныққан жастар көбейіп кетті ғой. Сондықтан да қоғам дертіне айналған лудомания бүгінгі күннің өзекті тақырыбы болып отыр. Осы кеселдің алдын алу үшін де Қазығұрт аудандық жастар орталығы тиісті мамандармен бірлесіп күндізгі болсын, түнгі болсын рейдтерге шығып, оқушылармен, колледж суденттерімен кездесулер ұйымдастырып, онда бұл кеселдің зиянды жақтары мен одан құтылудың жолдары туралы түсіндіріп жатыр. Осы орайда психологтар лудоманияны бүгінгі күннің өткір әлеуметтік мәселесіне жатқызады. Олардың айтуынша, ойын құмарлығында алдымен адамның ой-санасы мен мінез-құлқы бұзылады. Егер бұл дерт асқынып кетсе, онда онымен күресу үшін міндетті түрде психиатр-нарколог, клиникалық психолог мамандардың көмегі қажет болады. Сондай-ақ мамандардың айтуынша, лудоманияға тәуелділік жастарда бос уақыттың көптігінен туындайды екен. Осы орайда оқушылар мен студенттер уақытын құры босқа өткізбей пайдалы іспен айналысуы лудомания шырмауына түсіп қалмас үшін өте маңызды. Жалпы лудомания деген сөз немесе термин қоғамда казино мен букмекерлік кеңселер көбейіп, қарқынды дамыған кезден бастап қолданыла бастады. Бұл ретте психологтар аурулардың халықаралық классификациясы бойынша лудомания аурулар түріне енгізілгенін айтады. Көпшілік білмесе керек, бірақ осы лудоманияны емдейтін елімізде арнайы орталықтар ашылған. Бейресми ақпаратқа сенсек елімізде ойын құмарлығынан жапа шеккен азаматар мен отбасылар саны мыңдап саналады. Лудомания бұл жан дерті. Сондықтан онымен күресуде дәстүрлі медицинадан бөлек рухани тазарудың да мәні жоғары. Ал рухани мөлдірлікке адам көбінесе дін мен түрлі сенім-нанымдар арқылы келеді.
