ҚР Мәдениет және Ақпарат министрлігі, Дін істер комитетінің өкілдері «Шымкент» медресе колледж студенттерімен кездесті.
Кездесу барысында ҚР Мәдениет және Ақпарат министрлігі, Дін істер комитеті, Діни білім беру ұйымдарымен өзара іс-қимыл басқармасының бас сарапшысы Игенбай Айдос Назкенұлы және Шымкент қаласы Дін істері басқармасы, Ақпараттық түсіндіру жұмысын үйлестіру бөлімі басшысы Сарманов Ғалымжан мырзалар «Дін саласындағы әлеуметтік зерттеу жұмыстарын жүргізу әдістемесі» тақырыбында түсіндірме жұмыстарын жасады. Студенттер тарапынан сұрақтарға жауаптар беріліп, қоғамның өзекті діни мәселелері талқыланды.
Мәселен спорт саласын алайық, осы тұрғыда дінтанушының айтуынша кез келген жеке тұлға өзі немесе көпшілікпен топтасқан түрде дененің саулығын арттыру мақсатында жасалатын ойын түрлеріне қатысқаны жөн. Дініміз Ислам бұған рұқсат етеді, әрі оған көңіл бөлуге шақырады. Тіпті, Ислам мұсылмандарды спорт ойындарымен шұғылдануға түрлі себептерді байланыстыра отырып ынталандырады. Енді Ислам дінінің спорт ойындарының түрлеріне қалай қарағандығына жеке дара тоқталып өтсек:
Мергендік: Тарихқа үңілсек, мұсылмандар аталмыш спорттың бұл түріне ерекше көңіл бөлгені белгілі. Оған төмендегі мына аят дәлел. Аллаһ тағала «Әнфал» сүресінің 60-аятында: «Оларға (дұшпандарға) қарсы күштерің жеткенге дейін күш дайындаңдар»,- деп әмір еткен. Осы аяттағы «күш» сөзін хазреті Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) мергендік мағынасында түсіндірген. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) мергендікті әр мұсылман баласы кішкентайынан бастап үйреніп, оны өмірінің соңына дейін тастамай алып жүруі керектігін сахабаларына айтқан.
Шама-шарқымызша діндегі спорттың орнын сөз етіп, оның ішінде алдымен мергендікке аз-кем тоқталып отырмыз. Оған Пайғамбар (с.ғ.с.) өмірінен болған оқиғаларды айтып, сөзімізді қуаттай түсудің артықшылығы болмас.
Бірде Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бір топ мергендер арасындағы көздеуден жарыс өтіп жатқан жерден өтіп бара жатады. Мұны көрген Аллаһ Елшісі (с.ғ.с.) қызып кеткені соншалық – аяқ киімін шеше сала жалаң аяқ жарыс алаңына кірісіп кеткен екен. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) мергендікті үйренуді өсиет етіп қана қоймай, өзі де атыс алаңына барып мергеншілердің ойынын қызықтаған. Аллаһ Елшісінің (с.ғ.с.) тәрбиесін көріп өскен саңлақ сахабалар да мергендікке ерекше көңіл бөлген, тіпті, садақ ату жарыстарын өздері ұйымдастырып, балалар арасында арнайы жүлде тігіп, жарыс өткізгендігі риуаяттарда айтылады. Әнәс атты сахаба бірде атыстан жарысып жатқан балалардың қасына келеді. Олардың атысын жай ғана қызықтаған ол кісі өз-өзін ұстай алмастан жанындағы баланың қолындағы садағын алып бірнеше оқ атады. Атқан оқтарының ешқайсысы далаға кетпестен көздеген жеріне дөп тиген көрінеді. Міне, бұл бір сахабаның өмірінің үзіндісі. Мергендікті шебер меңгерген хазреті Әнәс (р.а.) балаларды алға ұмтылдыру мақсатында осылай жасаса керек. Мұндай үлгі көрсетер ұлылардың ұрпағы қашанда кемеңгерге айналары бесенеден белгілі. Тәрбиені тәнмен байланыстыра алған балалардың дені сау, рухы биік, ертеңгі елдің ұланы мен батыры болары айқын. Қазақ халқы:
«Болар бала он үшінде баспын дер,
Болмас бала жиырмасында жаспын дер»,-
деп қай нәрсенің де бала кезеңнен қалыптасатынын даналық сөзімен көрсеткендей.
Атжарыс: Алтын дәуір кезеңі болған пайғамбар заманында дәл бүгінгідей иппадром болмаса да, қала халқы жиі-жиі белгілі тәртіппен ұйымдастырылған атжарыстарға баратын болған. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) дәуірінде жылқы малы екі мақсатта қолданылатын. Біраз аттар жол жүру үшін көлік мақсатында яғни, мініске даярланса, қалғаны басқа қызметтер үшін (мәселен, керуен, көшіп-қону т.б.) әзірленген. Сонымен қатар, түйе, есек тіпті адамдар арасында жүгіруден жарыстар болғандығы да риуаяттарда айтылады. Сауда жолында жүрген керуеншілердің аялдайтын жер-лері осындай жарыс түрін ұйымдас-тыруға бірден-бір қолайлы орынға айналған. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) керуен тұрақтаған жерге жиі барып, жарыстан жеңгендерді құттықтап, сый-сияпат та-быстағандығы риуаяттарда айтылады. Бір күні Пайғамбарымыз (с.ғ.с.), хазреті Әбу Бәкір (р.а.) және хазреті Омар (р.а.) үшеуі атжарысқа түсіп, бақтарын сынайды. Ол жарыста Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бірінші келіп жеке дара озып шығады. Онан кейін хазреті Әбу Бәкір (р.а.), үшінші болып хазреті Омар (р.а.) келгендігі риуаятта айтылады. Міне, бұл кісілердің спорт ойындарына көңіл бөліп, сол арқылы сергіп қалатындығын көрсетеді. Шынында, түйе, жылқы малы Аллаһ тарапынан берілген нығметтер болып табылады. Оларды адамның қызметіне бағындырып, игілігіне жұмсау үшін жаратқандығы белгілі. Оған аманатпен қарап, қиянат жасамау құлдың міндеті.
Күрес: Пайғамбар (с.ғ.с.) заманында спорттың айтулы түрінен болған күрес те кең тараған. Руқана атты бір кісі спорттың бұл түрін шебер меңгерсе керек. Адамдар арасында күресуге тең келер адамды шақырады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бұл палуанмен белдесуге бел буады. Руқана да Ислам дінін қабылдау мақсатында Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) өзімен кү-ресуін және осы күресте жеңсе ғана мұсылмандықты қабылдайтынын айтып шарт жасасады. Аллаһ Елшісі (с.ғ.с.) бұл ұсынысын қабыл етіп, сол арада өз күшіне сенім артқан Руқанамен есі танатындай етіп күреседі, әрі қатарынан үш мәрте жауырынын жерге тигізе жеңеді. Ақырында, Руқана жеңе алмайтынын түсініп, уәдесі бойынша мұсылмандықты қабылдаған екен.
Жастық шақтарына қарамастан кейбір сахабалар әскери жорықтарға қатысу мақсатында өздерінің тепсе темір үзетін нағыз майталман жігіт екендіктерін Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) алдында дәлелдеу үшін бір-бірімен итше жығысып күресетін болған. Өйткені, жасы кіші сахабалар өздерінен үлкендерін жеңетін болса, соғысқа қатысып, отаным мен елімді қорғауға ат салысамын деген айтарлықтай сенімге ие болатын. Бұндай табандылық танытқан сахабалардың күресін Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) да қызықтайтын болған.
Жүгіру: Асыл дініміз Ислам өзге спорт түрлерімен қатар жүгіруден жарысуға да мән берген. Алтын дәуір заманы болған сахабалар уақытында ер адамдар жүгіруден жарыс ұйымдастырғаны және Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) көз алдында өзара жарысқандығы риуаяттарда баян етіледі. Тіпті, сол кездері ең қатты жүгіріп, алдына жан салмаған хазреті Әли (р.а.) болғандығы айтылады. Ол дәуірде әйел заты ешқандай спорт түріне қызықпаған. Бірақ, риуаятта хазреті Мұхаммедтің (с.ғ.с.) хазіреті Айша (р.а.) анамызбен екеуара өмірлерінде аз дегенде екі мәрте жүгіру түрінен жарысқандығы сөз етілген. Осы екі жарыстың алғашқысында хазіреті Айша (р.а.) анамыз озса, араға бірнеше жыл салып жарысқандарында сүйікті Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) жеңіске жеткен екен.
Жүзу: Хазіреті Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) жүзу өнерін бала кезінде анасымен Мәдина қаласына қыдырып барғанда үйренген екен. Аллаһ Елшісі (с.ғ.с.) бұл спорт түріне ден қойғаны соншалық – барша мұсылманға үйрену керек екенін өсиет еткен. Әрбір әкенің баласына үйретілуі қажет болған жазу өнерін, аң аулаумен қатар суға жүзуді де үйрету керектігі хадистерде айтылған.
Дініміз спорт ойындарын қызықта-ғаннан гөрі әрбір мұсылман баласының кез келген спорт түрімен айналысқанын құп көреді. Мұсылмандыққа қайшылық туғызбайтын спорттың қай түрімен айналысам десе де, әркімнің ерік жігері өзінде.
